AML w Kantorze: Jak Skutecznie Spełniać Obowiązki i Uniknąć Kar?

Amlubis > Blog > baza wiedzy > AML w Kantorze: Jak Skutecznie Spełniać Obowiązki i Uniknąć Kar?

Prowadzenie kantoru dewizowego w Polsce to działalność obarczona specyficznymi obowiązkami wynikającymi z Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (Ustawa AML). Niezależnie od tego, czy Twój kantor działa stacjonarnie, online, czy w obu tych modelach, jesteś instytucją obowiązaną – a to oznacza konieczność wdrożenia i stosowania konkretnych procedur AML (Anti Money Laundering).

Przepisy Ustawy AML dotyczą wszystkich podmiotów w branży. Kluczowe jest nie tylko przestrzeganie samej ustawy, ale także śledzenie wytycznych i rekomendacji wydawanych przez organy nadzoru, takie jak Narodowy Bank Polski (NBP) czy Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA). Ich interpretacje i wytyczne często wpływają na praktyczne aspekty stosowania prawa.

Obowiązki AML, Które Musi Wypełnić Każdy Kantor

Ustawa AML nakłada na kantory szereg obowiązków, które w praktyce bywają czasochłonne i złożone. Do najważniejszych zadań należą:

  • Wewnętrzna Procedura AML: Opracowanie i wdrożenie szczegółowej procedury wewnętrznej, która jasno określa, w jaki sposób Twój kantor i Twoi pracownicy przeciwdziałają praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
  • Ocena Ryzyka AML: Regularna analiza i aktualizacja oceny ryzyka specyficznego dla Twojej działalności. Musisz brać pod uwagę takie czynniki jak rodzaj klientów, obszary geograficzne, w których działasz, oferowane usługi, typy transakcji i kanały dostaw.
  • Szkolenia dla Pracowników: Zapewnienie odpowiednich szkoleń z zakresu AML dla osób zarządzających i personelu, aby byli w stanie m.in. rozpoznać podejrzane podmioty lub transakcje i wiedzieli, jak się zachować.
  • Identyfikacja i Weryfikacja Klientów (KYC/KYB) oraz Monitorowanie Transakcji: Musisz poprawnie zidentyfikować i zweryfikować swoich klientów (zarówno osoby fizyczne, jak i firmy) oraz analizować realizowane przez nich transakcje, stosując środki bezpieczeństwa finansowego dopasowane do poziomu ryzyka. Obejmuje to m.in. identyfikację beneficjenta rzeczywistego.
  • Dokumentowanie i Archiwizacja: Skrupulatne dokumentowanie wszystkich działań podjętych w ramach środków bezpieczeństwa finansowego oraz bezpieczne przechowywanie dokumentów i informacji.
  • Raportowanie do GIIF: Obowiązek raportowania transakcji podejrzanych oraz transakcji przekraczających określone progi do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF). W przypadku transakcji zakupu lub sprzedaży walut obcych o równowartości przekraczającej 15 000 EUR, kantory są zobowiązane do przekazania informacji do GIIF.
  • Wyznaczenie Osób Odpowiedzialnych: Wskazanie osób w strukturze firmy, które są odpowiedzialne za prawidłową realizację obowiązków AML.

Co Nowego w Świecie AML dla Kantorów? Wytyczne EBA i Ograniczenia Gotówkowe

Krajobraz regulacyjny w obszarze AML nieustannie się zmienia. Ważnym punktem odniesienia stały się wytyczne EBA z marca 2023 roku (EBA/GL/2023/04) dotyczące zarządzania ryzykiem przy zapewnieniu dostępu do usług finansowych. Wskazują one, że instytucje finansowe (w tym kantory):

  • Powinny ustanowić strategie i procedury pozwalające na identyfikację i ocenę ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.
  • Powinny unikać automatycznego odrzucania całych grup klientów w swoich procedurach, opierając się na analizie ryzyka.
  • Muszą jasno określić w dokumentacji wewnętrznej zasady i intensywność monitoringu klienta i transakcji, dostosowując je do profilu ryzyka klienta.
  • Powinny przewidzieć procedurę informowania klienta o prawie do odwołania od decyzji o odmowie nawiązania lub kontynuacji stosunku gospodarczego.
  • Powinny stosować odpowiednie środki łagodzące ryzyko (mityganty) przed podjęciem decyzji o odmowie, aby unikać zjawiska tzw. “deriskingu”.

Nadchodzą również istotne zmiany dotyczące obrotu gotówkowego na poziomie Unii Europejskiej. Planowane jest wprowadzenie maksymalnego limitu płatności gotówkowych na poziomie 10 000 euro na terenie całej UE, co ma nastąpić od 2027 roku. Transakcje gotówkowe między 3 000 a 10 000 euro będą wymagały obowiązkowej weryfikacji tożsamości klienta i raportowania do krajowych jednostek analityki finansowej. W Polsce obecnie obowiązuje limit 15 000 PLN dla płatności gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami. Nowy unijny limit będzie miał zastosowanie również do osób prywatnych.

Dotkliwe Konsekwencje Niezgodności: Jakie Kary Grożą Kantorom?

Naruszenie przepisów AML wiąże się z bardzo poważnymi konsekwencjami dla kantorów i osób za nie odpowiedzialnych. Kary mogą być niezwykle dotkliwe i obejmować:

  • Kary finansowe: Mogą sięgać nawet 5 milionów euro lub 10% obrotu z poprzedniego roku obrotowego. Na osoby fizyczne odpowiedzialne za AML może zostać nałożona kara pieniężna do wysokości 1 000 000 PLN.
  • Kary administracyjne: Takie jak publikacja informacji o naruszeniu na stronie BIP, cofnięcie koncesji lub zezwolenia, a nawet wykreślenie z rejestru działalności regulowanej.
  • Sankcje karne: Przepisy przewidują kary pozbawienia wolności – Ustawa AML określa wymiar kary na okres od 3 miesięcy do 5 lat, a Kodeks karny wskazuje okres od 6 miesięcy do 12 lat.

Organ nadzorczy, nakładając karę, bierze pod uwagę szereg czynników, takich jak waga i czas trwania naruszenia, ewentualne straty osób trzecich, sytuacja finansowa kantoru oraz historia dotychczasowych naruszeń. Warto pamiętać, że odpowiedzialność karna i administracyjna może dotyczyć nie tylko samego kantoru jako podmiotu, ale w przypadku spółek – także członków zarządu odpowiedzialnych za AML.

Podsumowanie

Spełnianie obowiązków AML to integralna i niezwykle ważna część prowadzenia kantoru dewizowego. Złożoność przepisów, dynamiczne środowisko regulacyjne i wysokie ryzyko kar wymagają skutecznych narzędzi i procedur. Automatyzacja procesów, cyfrowe zarządzanie dokumentacją i dostęp do aktualnych danych regulacyjnych to klucz do zapewnienia zgodności i skupienia się na rozwoju biznesu.

Źródła: